— Wanneer gaan we de erfenis verdelen? — vroeg de jongste zus aan Lida, en dezelfde vraag stelde ook hun moeder.
— Oneerlijk! Ik ben ook een dochter, en ik heb net zoveel rechten als jij! — riep Anja uit, terwijl ze met haar armen zwaaide en stampvoetend uitbarstte.
— Daar had je eerder aan moeten denken, lief zusje, — antwoordde Lida kalm, zonder haar blik van de papieren af te wenden. — Ga met die vraag maar naar mama. Zij zal je uitleggen waarom het zo “ernstig” is gelopen. Hoewel… weet je wat? Doe geen moeite. We begrijpen allebei heel goed dat rechtvaardigheid een relatief begrip is.
— Spot je soms met me?! — gilde Anja. — Denk je dat je me mag bespotten, alleen omdat papa jou alles heeft nagelaten?
— Bespotten? — Lida hief eindelijk haar hoofd op en keek haar zus met een lichte glimlach aan. — Lieve zus, ik stel slechts de feiten vast. Toen vader op sterven lag, zei jij dat hij voor jou “niemand” was. Toen je hoorde van de erfenis, herinnerde je je opeens de familieband. Een wonderlijke metamorfose, vind je niet?
Het was pure ironie. De moeder van de zussen was niet van plan iets uit te leggen. Integendeel, ook zij stampvoette en klaagde over de schandalige onrechtvaardigheid, de hebzucht en de sluwheid van Lida. “Wat valt er te verwachten?
Ze stond altijd aan Anja’s kant, — dacht Lida. — Maar het kan me nu niets meer schelen. Ik ben niet langer dat kleine meisje dat men kon bevelen. Ik ben volwassen geworden. En onafhankelijk — dankzij vader…”
— Ben je vergeten hoe we samen zijn opgegroeid, hoe we speelden? — probeerde Anja op haar gevoelens in te spelen.
— Gespeeld? — Lida leunde achterover in haar stoel. — Bedoel je die spelletjes waarbij je mijn gesprekken afluisterde en aan mama doorgaf? Of toen je mijn spullen vernielde? Vergefelijke kinderstreken natuurlijk.
Op dat moment mengde buurvrouw tante Valja zich in het gesprek, die was binnengekomen om zout te lenen:
— Meisjes, wat is dat voor geschreeuw? Het is in het hele portiek te horen!
— Ah, tante Valja! — riep Anja verheugd. — U komt precies op tijd. Zeg eens, is het eerlijk dat de ene dochter de hele erfenis krijgt en de andere niets?
— Nou… — aarzelde de buurvrouw, — waarschijnlijk wist vader het beste wie wat moest krijgen…
— Precies, — knikte Lida. — Papa was een wijs man. Hij herinnerde zich wie hem in het ziekenhuis bezocht, en wie zei: “Ik ga niet naar de begrafenis, hij betekent niets voor mij.”
Vele jaren geleden.
— Lida! Heb jij soms afgeluisterd?! Jij kleine deugniet! Kom eens hier! — riep moeder, Ljoedmila Petrovna, terwijl ze de telefoonhoorn in haar hand klemde. — Waag het niet om iets aan je vader te vertellen — ik sla je het hoofd van je schouders!
Het meisje Lida, die stil in de gang bij de halfopen keukendeur had geluisterd, stormde naar de kinderkamer en sloot de deur achter zich. Haar jongere zusje Anja keek haar verbaasd aan.
Lida’s hart bonsde luid van angst, haar knieën beefden. Toen ze merkte dat moeder haar niet achterna kwam, keek ze voorzichtig de gang in en hoorde meteen weer het zoete gekwetter van haar moeder aan de telefoon. Het gesprek ging door.
— Wat is er gebeurd? — fluisterde Anja.
— Niks bijzonders, — mompelde Lida. — Mama is gewoon… bezig met een belangrijk gesprek.
Meer vertelde Lida haar zus niet, omdat ze vond dat die nog te klein was. “Ze is nog maar een dom zevenjarig kind, — dacht Lida. — Wat begrijpt zij ervan?” Maar zelf begreep Lida het wel.
Ze was vijf jaar ouder dan haar zus en vermoedde dat moeder met een man sprak. En dat was niet de eerste keer. Bovendien sprak ze zo met hem alsof ze erg intiem waren. Van sommige zinnen kreeg het meisje zelfs rode wangen…
Plots verscheen Ljoedmila Petrovna in de deuropening. Het leek alsof ze doorhad dat haar gesprek werd afgeluisterd:
— Lida, kom hier! Meteen!
— Mama, ik heb niks gehoord, — zei het meisje haastig.
— Dat dacht ik al! En onthoud dit goed: wat in dit huis gebeurt, blijft in dit huis. Begrepen?
— Begrepen, — knikte Lida, maar in gedachten dacht ze: “Waarom mag papa het niet weten?”
Voor het eerst was ze getuige van zo’n gesprek toen ze ooit eens eerder thuiskwam van een wandeling, en moeder het openen van de voordeur niet had gehoord. Anja was toen op tekenles. Lida had niet meteen door dat mama niet met vader sprak, maar met een vreemde man.
Lida was een serieus meisje, en haar ouders vertrouwden haar de huissleutels toe. Ze deed zelf de voordeur open en dicht, ging naar de winkel en haalde haar zusje van school. Ze warmde het eten op en samen aten ze. Daarna maakten ze huiswerk en hielpen in het huishouden.
Ljoedmila Petrovna kwam vroeg thuis van haar werk. Ze werkte in een schadelijke fabriek, en haar werkdag was korter. Vader, Valerij Ivanovitsj, werkte daarentegen tot laat, en moeder klaagde vaak dat ze “nergens met hem naartoe kon, nergens met hem over kon praten, en dat zijn salaris ook niets waard was.”
— Wat heb ik aan hem? — zei ze geïrriteerd, wanneer vader nog niet thuis was. — Hij kruipt doodmoe binnen, eet wat, kijkt tv en gaat slapen.
En morgen weer naar zijn stomme werk. En hij wil er niet eens weg — hij vindt het leuk daar, tsss! Maar ik wil cultureel ontspannen. Naar de bioscoop gaan, naar het theater, tentoonstellingen bezoeken. En hij wil zelfs in het weekend nergens heen. Hij “moet uitrusten”! Nou, als hij niet wil, ga ik me in mijn eentje vermaken!
Overigens verdiende Ljoedmila Petrovna niet meer dan haar man. Maar zij voerde het bewind in huis. Ze verweet en kleineerde haar echtgenoot vaak, zonder zich zelfs voor de kinderen te schamen.
— Mama, en wij dan? Wij willen ook naar de bioscoop, — vroegen de meisjes.
— Jullie moeten leren, jullie huiswerk maken en dan slapen. Wat hebben jullie te zoeken bij een avondvoorstelling? Dat is voor volwassenen, — wimpelde moeder hen af. — Kinderen moeten hun eigen zorgen hebben, niet allerlei vermaak.
Steeds vaker besteedde Ljoedmila Petrovna haar vrije tijd zonder haar man. En toen begon Lida die “lieve” telefoongesprekken te horen. Mama kirde, lachte uitbundig, was totaal anders dan met vader. En later verdween ze ’s avonds helemaal, bijna elke dag. Vader kwam van zijn werk, at zwijgend zijn avondeten en ging tv kijken. In het begin vroeg hij nog waar mama was, maar later stopte hij ermee.
— Pap, waar is mama? — vroeg Lida eens.
— Ze heeft… belangrijke zaken, — antwoordde Valerij Ivanovitsj vermoeid. — Gaan jullie eten?
Een paar keer maakte Ljoedmila Petrovna een scène, die erop neerkwam dat ze hem geen verantwoording schuldig was. En dat dit appartement van háár was, dat hij hier als “kostganger” was komen wonen, en dat hij te weinig verdiende, dus maar beter zijn mond moest houden “als een dweil”.
— Denk je soms dat ik je moet uitleggen waar ik ben?! — schreeuwde ze. — Het appartement is van mij, ik verdien mijn eigen geld, en jij bent hier gewoon een kostganger! Dus houd je mond!
— Ljoedmila, de kinderen horen dit, — zei vader zacht.
— Laat ze maar horen! Laat ze weten wie hier de baas is!
De kleine Anja begon te lachen toen ze het woordje “dweil” hoorde, maar Lida keek haar boos aan, want ze vond er niets grappigs aan. Ze had medelijden met haar vader, die haar moeder niets durfde tegen te spreken. En toen ze tiener werd, begreep ze al heel goed waar zulke ruzies toe konden leiden.
“Scheiding… Papa en mama zullen zeker gaan scheiden,” dacht Lida, en huilde. Ze had medelijden met haar vader, met zichzelf, met haar zus, en voelde zich intens verdrietig.
Het meisje had zich niet vergist. Op een dag maakte Ljoedmila Petrovna opnieuw een gigantische scène, dit keer omdat hij in de winkel niet had gekocht wat ze had gevraagd.
— Ik heb het op een papiertje geschreven, alles uitgelegd alsof je een sukkel was, en toch heb je het verkeerd gedaan! — gilde ze. — Hoe moet ik zo met jou leven?! Klaar! Ik ga scheiden. Je bent een totaal waardeloos mens. Ik wil niet langer onder één dak met jou wonen!
— Mama, doe dat niet, — smeekte Lida.
— Stil! Dat gaat jou niets aan! — snauwde Ljoedmila Petrovna. — Je vader is helemaal brutaal geworden. Denkt dat hij, omdat hij getrouwd is, niets meer hoeft te doen. Hij vergist zich!
Toen Lida zich dit gesprek jaren later herinnerde, begreep ze dat moeder gewoon een excuus zocht om vader eruit te zetten. Ze droomde er waarschijnlijk van haar leven te delen met die man met wie ze al die tijd kirde aan de telefoon. Maar dat liep anders. Blijkbaar vond hij het leuk zolang ze getrouwd was, maar wilde hij niet trouwen met een vrouw met twee kinderen.
Lees verder door hieronder op de knop (VOLGENDE 》) te klikken !
