— Wanneer heb jij voor het laatst normaal met míj gepraat? Je bromt alleen maar en kijkt televisie.
— Omdat de sfeer thuis… doods is. Jij kookt, maakt schoon, zwijgt. Als een robot.
Lida stond op. Ze kon niet langer blijven zitten.
— Vijfendertig jaar een robot. Een robot die kinderen grootbracht. Een robot die voor jou zorgde.
— Lida, doe niet zo…
— Hoe dan wel, Vitya? Vrolijk? Jij bedriegt me, en ik moet blij zijn?
— Ik heb je niet bedrogen! We… we waren gewoon te close.
— Te close? Op schoot close?
Vitya liet zijn hoofd zakken.
— Zij was het die… dichterbij kwam. Ik kon me niet inhouden.
— Niet inhouden… En ik heb me vijfendertig jaar ingehouden van alles. Heb een goede baan opgegeven om thuis te zijn. Vriendinnen verwaarloosd om meer tijd aan het gezin te besteden.
— Niemand heeft je daartoe gedwongen.
Die zin brak haar. Lida keek naar haar man en begreep: het was voorbij. De Vitya van wie ze hield, bestond niet meer. Of misschien had hij nooit bestaan.
— Ik blijf voorlopig bij Rita. Ik moet nadenken over wat ik ga doen.
— Lida, ga alsjeblieft niet weg. We kunnen alles nog goedmaken.
— Ik weet het niet, Vitya. Eerlijk gezegd, ik weet het niet.
Ze pakte haar tas met spullen. Vitya bleef roerloos aan de keukentafel zitten.
Bij de deur draaide ze zich om:
— En zeg tegen Sonja dat ze zuinig moet zijn op haar knieën. Op jouw leeftijd slijten ze snel.
Een week lang woonde Lida bij Rita. Ze sliep op de bank, hielp in het huishouden, dacht na. Vitya belde elke dag.
— Lida, hou op met mokken. Kom naar huis.
— Ik mok niet. Ik denk na.
— Waarover valt er nog te denken? Het gezin is het belangrijkste.
— Voor jou blijkbaar niet.
— Ik heb toch gezegd dat het niet meer gebeurt. Sonja… dat was een dwaasheid.
— Een dwaasheid. Vijfendertig jaar huwelijk — ook een dwaasheid, zeker?
Rita kookte borsjtsj en luisterde naar de gesprekken. Daarna zei ze:
— Laat hem toch zitten, Lida. Je vindt wel een normale man.
— Op mijn achtenvijftigste?
— Waarom niet? Er is nog een heel leven voor je.
Maar Lida was bang. Bang om alleen te zijn. Ze was altijd van iemand geweest. Eerst iemands dochter, daarna iemands vrouw, iemands moeder. Maar gewoon Lida — dat was ze nooit geweest.
Op vrijdag kwam Vitya zelf naar Rita’s huis.
— Mag ik Lida zien?
Rita mopperde, maar liet hem binnen. Lida kwam de gang in.
— Wat nu weer?
— We moeten praten. Serieus.
— Zeg het hier maar.
— Lida, ik begrijp het nu. Ik heb een fout gemaakt. Vergeef me.
Hij stond daar met een schuldige blik, ogen neergeslagen.
— Wat moet ik vergeven? Het bedrog, of dat je van mij een robot maakte?
— Alles. Ik was een dwaas.
— Was. En nu?
— Nu wil ik het goedmaken. We gaan reizen, naar het theater. Zoals vroeger, toen we jong waren.
Lida keek hem aan en voelde… leegte. Geen woede meer, geen pijn. Alleen leegte.
— Weet je wat ik deze week heb begrepen?
— Wat dan?
— Dat het zonder jou… makkelijker is.
Vitya keek op.
— Hoe bedoel je, makkelijker?
— Ik hoef niet te denken aan wat ik ga koken. Of welk humeur jij hebt. Of of je leuk vindt wat ik aanheb. Ik leef gewoon.
— Maar we zijn toch een gezin…
— We wáren een gezin. En daarna buren. Jij had gelijk — we zijn vreemden geworden.
Vitya stapte dichterbij.
— Lida, ik verander, echt waar.
— Je hoeft niet meer te veranderen. Het is te laat.
— Waarom te laat?
Lida zuchtte diep.
— Omdat ik niet meer van je houd, Vitya. Ik zit hier en denk na — wanneer is dat gebeurd? En ik besef: al lang geleden. Ik wilde het gewoon niet toegeven.
— Zeg dat niet.
— Hoe moet ik het dan zeggen? Jij omhelst Sonja, en ik moet blij zijn?
— Sonja was een vergissing!
— De vergissing was dat ik vijfendertig jaar niet mijn eigen leven heb geleefd. En Sonja… zij was het signaal. Eigenlijk moet ik haar bedanken.
Vitya was van zijn stuk. Hij had tranen of een scène verwacht — en kreeg kalmte.
— Dus je vergeeft me niet?
— Ik vergeef je wel. Maar samenleven doe ik niet meer.
— Waar wil je dan heen?
— Weet ik nog niet. Maar niet naar jou.
— Lida, je bent gek! Op onze leeftijd scheiden…
— Op onze leeftijd vreemdgaan is ook raar. Maar jij deed het toch.
Ze stonden even stil. Toen zei Vitya:
— Denk er nog over na. Ik wacht wel.
— Ik héb al nagedacht. Ik heb beslist.
— Definitief?
— Definitief.
Hij vertrok. Rita kwam uit de keuken.
— Goed zo, Lida. Je hebt het juiste gedaan.
— Het is eng, Rita.
— Alles wat nieuw is, is eng. Maar je moet leven.
Lida knikte. Leven moest ze. Eindelijk haar eigen leven.
Een maand later huurde Lida een klein appartement vlak bij het centrum. Klein, maar van haarzelf. Vitya hielp met de verhuizing. Hij sjouwde zwijgend met dozen, fronste.
— Lida, denk er nog één keer over na?
— Heb ik gedaan. Genoeg.
— Gaan we de scheiding officieel regelen?
— Natuurlijk. Waarom uitstellen?
Hij knikte en ging weg. Hij probeerde haar niet meer over te halen.
Lees verder door hieronder op de knop (VOLGENDE 》) te klikken !
