Op haar verjaardag werd ik wakker van ijskoud water — mijn man had me zo wakker gemaakt, omdat zijn moeder en zus al onderweg waren op bezoek.
Natalja werd veertig. De avond ervoor had ze nog eens de gastenlijst doorgenomen en in gedachten de zitplaatsen aan tafel in het restaurant verdeeld. De reservering was twee maanden geleden gemaakt — een kleine zaal voor twaalf personen: vrienden, collega’s en een paar verre familieleden. Ze stelde zich voor hoe ze in een mooie jurk zou zitten, toosten zou aanhoren en zou lachen om de grappen van haar vriendinnen. Een jubileum is een serieuze gelegenheid; ze wilde het op een waardige manier vieren.
’s Avonds gedroeg Artiom zich vreemd. Hij zat op de bank, met zijn ogen in zijn telefoon, voortdurend iets typend. Natalja vroeg of er iets op het werk was gebeurd, maar haar man wuifde het weg:
— Alles is goed. Morgen is het toch een vrije dag, ontspan je.
Natalja wilde vragen of Artiom zich het diner in het restaurant nog herinnerde, maar besloot het niet te doen. Haar man wist van het feest; hij had zelf gezegd dat hij vrij zou nemen en meegaan. Ze schreef zijn vreemde gedrag toe aan vermoeidheid — het was een zware week geweest in het magazijn waar hij als manager werkte.
Ze ging slapen met een prettig gevoel van verwachting. Morgen zou een mooie dag worden.
Ze werd wakker van de kou. IJskoude spetters sloegen haar in het gezicht en ze schoot overeind in bed. Natalja kneep haar ogen dicht, veegde het water van haar wangen en zag Artiom. Hij stond naast haar met een plastic fles in zijn hand, zijn gezicht vol irritatie.
— Opstaan! Mama en Lena zijn al onderweg, help met de tafel dekken!
Natalja ging rechtop zitten, nog steeds niet begrijpend wat er gebeurde. Het water liep langs haar hals, haar pyjama plakte aan haar lichaam. Haar wangen werden rood, maar ze kon niet meteen iets zeggen — haar hersenen weigerden de situatie te bevatten.
— Artiom, wat… wat doe je? — bracht ze eindelijk uit.
Haar man liep al naar de deur en riep over zijn schouder:
— Geen tijd om te slapen! Sta op, we krijgen zo bezoek.
Natalja bleef op het natte laken zitten. Haar hart bonsde, haar handen trilden. Ze wilde schreeuwen, maar in plaats daarvan stond ze langzaam op en liep naar de badkamer. Ze waste haar gezicht met koud water en keek naar haar spiegelbeeld. Veertig jaar. Verjaardag. En haar man had haar met water overgoten alsof ze een stout kind was.
Toen ze terugkwam in de kamer, trok ze een huisbroek en een trui aan. Haar haar was nog nat, maar er was geen tijd om het te drogen — Artiom rammelde al met servies in de keuken. Natalja ging naar hem toe en zag hem druk bezig met het neerzetten van borden op tafel.
— Artiom, welke gasten? Vandaag is het restaurant, ben je dat vergeten?
Haar man draaide zich om, zette een stapel borden op het aanrecht en zuchtte diep.
— Natalja, waarom dat restaurant nou? Mama en Lena willen je thuis feliciteren, gezellig met de familie. Normale mensen vieren het zo, niet door in vreemde gelegenheden rond te hangen.
Natalja verstijfde en knipperde met haar ogen.
— Hoe bedoel je, “met de familie”? We hebben toch afspraken! Ik heb de tafel gereserveerd, mensen uitgenodigd!
— Jij hebt mensen uitgenodigd. Ik heb je niet gevraagd om een show te organiseren. Mama zei dat ze ’s ochtends zou komen, ik kon haar moeilijk weigeren. Je zou weer een scène hebben gemaakt als ik het van tevoren had gezegd.
— Een scène? — haar stem werd zachter, maar steviger. — Artiom, het is míjn verjaardag. Mijn jubileum.
— Precies. Daarom wil mama je feliciteren. Ze is tenslotte je schoonmoeder.
Natalja wilde iets terugzeggen, maar Artiom liep al gehaast door de keuken — hij zette de waterkoker aan, haalde worst, kaas en boter uit de koelkast. Hij bewoog snel, nerveus. Natalja keek ernaar en voelde iets zwaars en heets in haar binnenste opkomen.
— Ik ga het restaurant niet annuleren, — zei ze vastberaden.
— Dat hoeft ook niet. Eerst komen mama en Lena even zitten en je feliciteren, daarna kun je naar dat restaurant van je gaan. Je hebt tijd genoeg.
— Ze komen ’s ochtends, Artiom! Ik moet me klaarmaken, opmaken, mijn haar doen!
— Dat doe je straks wel. Genoeg tijd. Nu help je liever even mee in plaats van daar te staan niksen.
Natalja balde haar vuisten. Ze wilde zich omdraaien en terug naar de slaapkamer gaan, maar ze wist dat als ze weigerde te helpen, Artiom een scène zou maken. Hij wist elke vorm van tegenspraak van haar kant te veranderen in een ruzie, en daarna gaf hij haar altijd de schuld van egoïsme.
Ze pakte een mes en begon brood te snijden. Artiom legde plakjes worst op een schaal, opende een pot jam en zette de suikerpot neer. Hij deed alles mechanisch, zonder haar aan te kijken. De stilte was drukkend, maar er viel niets meer te zeggen — alles was al gezegd.
Twintig minuten later ging de deurbel. Artiom haastte zich om open te doen, terwijl hij onderweg de kraag van zijn overhemd rechtzette. Natalja bleef bij de tafel staan met het botermes in haar hand. Haar hart bonsde, haar ademhaling stokte.
De deur vloog open en Lenas luide stem vulde de hal:
— Artiomoesjka, hallo! We zijn er, zoals beloofd!
Achter haar kwam zijn moeder binnen, Vera Nikolajevna, met in de ene hand een boeket gele chrysanten en in de andere een zware tas met boodschappen. Lena droeg twee dozen, met linten omwikkeld.
— Mam, laat me helpen, — zei Artiom terwijl hij de tas en het boeket van zijn moeder overnam.
Vera Nikolajevna liep de woning in, trok haar jas uit en draaide zich toen pas naar Natalja om. Ze keek haar van top tot teen aan, bleef hangen bij het natte haar en de huistrui.
— De jarige, en niet eens opgemaakt! Je had toch op z’n minst een fatsoenlijke jurk kunnen aantrekken.
Natalja klemde haar kaken op elkaar.
— Goedemorgen, Vera Nikolajevna. Lena.
Lena volgde haar moeder, zette de dozen op het tafeltje bij de ingang en omhelsde Natalja vluchtig met één arm, terwijl ze haar telefoon in de andere hand bleef vasthouden.
— Gefeliciteerd! Veertig — dat is serieus, hè? Je bent geen meisje meer.
Natalja knikte, sprakeloos. Ze wilde zeggen dat niemand hen had gevraagd te komen, dat ze andere plannen had, dat ze deze mensen vandaag helemaal niet wilde zien. Maar ze zweeg.
Vera Nikolajevna liep door naar de keuken en keek kritisch naar de tafel.
— Nou ja, niet slecht. Al zou ik er nog een salade bij maken. Natalja, heb je mayonaise? En gekookte aardappelen?
— Mam, begin nou niet, — zei Artiom terwijl hij de tas op tafel zette. — We hebben alles al klaargezet.
— “Klaargezet”… Zo ontvang je geen gasten. Maar goed, — ze wuifde met haar hand. — Ik doe het zelf wel. Waar is de pan?
Zwijgend pakte Natalja een pan uit het kastje en gaf die aan haar schoonmoeder. Vera Nikolajevna begon boodschappen uit te pakken — worst, augurken, eieren, wortelen. Lena ging aan tafel zitten en bleef op haar telefoon scrollen.
— Artiom, je bent het cadeau toch niet vergeten? — vroeg zijn zus zonder op te kijken.
— Nee, niet vergeten. Dat geef ik later.
Natalja stond bij het fornuis en keek toe hoe haar schoonmoeder het huishouden overnam. Vera Nikolajevna zette de pan met water op het vuur en begon aardappelen te schillen. Ze bewoog zelfverzekerd, alsof ze hier de baas was.
— Natalja, zet jij thee of zal ik het zelf doen? — vroeg ze zonder zich om te draaien.
— Ik zet wel thee, — antwoordde Natalja zacht.
Ze pakte de theepot, schepte er thee in en goot er kokend water over. Haar handen trilden, maar ze probeerde zich te beheersen. Dit was niet het moment om uit te vallen. Ze moest wachten tot de gasten vertrokken waren, daarna zou ze zich klaarmaken en naar het restaurant gaan. Dat zou ze redden. Zeker weten.
Artiom haalde een fles sap uit de koelkast en schonk de glazen vol. Lena keek eindelijk op van haar telefoon en glimlachte:
— Artiomoesjka, je bent echt geweldig. Altijd zo zorgzaam voor je familie.
Haar man knikte tevreden. Vera Nikolajevna was klaar met het schillen van de aardappelen, deed ze in het kokende water en draaide zich naar Natalja om.
— Nou, jarige job, ga zitten. Ik maak zo de salade af, dan kunnen we beginnen met vieren.
Natalja keek op de klok. Tien uur ’s ochtends. De reservering in het restaurant was om zeven uur. Negen uur verschil. Het leek genoeg tijd, maar diep vanbinnen voelde ze al een knagend voorgevoel — deze dag zou niet verlopen zoals gepland.
Ze ging aan tafel zitten tegenover Lena. Haar schoonzus hief haar glas sap op:
— Op de jarige! Op veertig jaar!
Artiom en Vera Nikolajevna hieven ook hun glazen. Natalja pakte de hare en nam een slok. Het sap smaakte veel te zoet, bijna stroperig. Ze zette het glas terug op tafel.
— Dank je, — zei Natalja zachtjes.
Vera Nikolajevna begon worst en augurken te snijden en legde alles netjes op de borden. Lena pakte haar telefoon en begon foto’s te maken van de tafel, van Artiom en van haar moeder. Daarna draaide ze zich naar Natalja om.
— Schoonzus, lach eens! Ik maak een foto voor je verjaardag.
Natalja probeerde te glimlachen, maar het werd een stijve, geforceerde trek om haar lippen. Lena klikte een paar keer, keek op het scherm en trok een grimas.
— Niet echt geslaagd. Zullen we het nog eens proberen?
— Nee, hoeft niet, — schudde Natalja haar hoofd.
Lena haalde haar schouders op en keerde terug naar haar telefoon. Vera Nikolajevna zette een schaal met vleeswaren op tafel en ging naast Artiom zitten.
— Nou, laten we eens normaal ontbijten. Natalja, je hebt er toch geen bezwaar tegen dat we gekomen zijn om je te feliciteren?
Natalja keek haar schoonmoeder aan. Vera Nikolajevna glimlachte, maar in haar ogen lag iets anders — iets als een uitdaging, een test om te zien of Natalja het lef had tegen te spreken.
— Natuurlijk niet, — antwoordde ze beheerst.
Artiom knikte tevreden met haar antwoord. Hij pakte een stuk brood, smeerde er boter op, legde er worst bovenop en at met smaak, terwijl hij zijn moeder en zus gadesloeg. Ook Vera Nikolajevna begon te eten en merkte tussendoor op:
— Het brood had wel verser gekund. En die worst… die is nogal goedkoop. Artiom, jij verdient toch goed, waarom bezuinigt je vrouw op eten?
Haar man haalde zijn schouders op.
— Mam, dat regelt Natalja. Ik bemoei me daar niet mee.
Vera Nikolajevna wierp Natalja een verwijtende blik toe.
— Natalja, op eten moet je niet besparen. Een man moet goed eten om goed te kunnen werken.
Natalja legde haar ellebogen op tafel en vouwde haar handen samen.
— Vera Nikolajevna, Artiom eet wat hij wil. Als hem iets niet bevalt, zegt hij dat wel.
— Oh, hij zegt het wel, — zuchtte de schoonmoeder, — maar jij luistert niet altijd.
Lena giechelde zachtjes zonder haar blik van haar telefoon te halen. Artiom at zwijgend verder, zonder in te grijpen. Natalja balde haar vuisten onder tafel. Ze wilde opstaan en weglopen, maar haar benen voelden loodzwaar, alsof ze vastgekleefd waren aan de grond.
Vera Nikolajevna dronk haar thee op, stond op en liep naar het fornuis. Ze controleerde de aardappelen — nog niet gaar. Daarna keerde ze terug naar de tafel, haalde een klein doosje uit haar tas, ingepakt in glanzend papier.
— Natalja, dit is voor jou. Van mij en Lena.
Natalja nam het doosje en maakte het open. Binnenin lagen goedkope oorbellen met kunstmatige steentjes. Ze keek op naar haar schoonmoeder.
— Dank u.
— Draag ze met plezier, we hebben ze speciaal uitgezocht, hè Lena?
Lena knikte zonder van haar telefoon op te kijken.
— Ja, speciaal.
Natalja legde de oorbellen terug in het doosje. Artiom haalde een envelop uit zijn zak en gaf die aan zijn vrouw.
— Dit is van mij.
Lees verder door hieronder op de knop (VOLGENDE 》) te klikken !
