Anna sloeg de deur van de archiefkast iets harder dicht dan normaal. De telefoon ging al voor de derde keer in een uur — de melodie boorde zich als een vervelend boortje in haar hoofd.
— Waar hang je uit? — de stem van Michail sneed door de stilte van het depot. — Zit je weer met je papiertjes te spelen?
— Ik ben aan het werk, — antwoordde Anna zonder op te kijken van de documenten.
— Aan het werk! — hij lachte spottend. — Je graait in stoffige dossiers voor een habbekrats. Wanneer begrijp je eindelijk dat dit geen carrière is, maar een zielige tijdsbesteding voor mislukkelingen?
— Deze ‘papiertjes’ bewaren de geschiedenis van onze stad, — wierp Anna rustig tegen. — Misschien gaat dat jouw begrip van waarden te boven.
— Doe niet zo betweterig tegen mij! — snauwde Michail. — Jouw ‘geschiedenis’ levert ons geen geld op. Je leeft in een illusiewereld!
Anna zette de telefoon zwijgend uit. Zes jaar in het streekarchief, erkenning van collega’s, dankbetuigingen van onderzoekers — Michail noemde dat allemaal “spelen met papiertjes”. Haar diploma geschiedenis met lof was voor hem slechts een muurdecoratie, en haar proefschrift een zinloze tijdverspilling.
De deur van het depot ging open. Er kwam een onbekende vrouw van rond de veertig binnen, elegant, zelfverzekerd.
— Excuseer, bent u Anna Viktorovna? Ik ben Jekaterina. De ex-vrouw van uw man.
— O! — Anna trok haar wenkbrauwen op. — Dat is onverwacht. Komt u binnen. Ik hoop dat dit geen schandaal wordt?
— Nee. — Jekaterina keek om zich heen. — Het spijt me zo binnen te vallen, maar we hebben iets te bespreken. Waar kunnen we rustig praten?
— Er is een café vlakbij. Daar is het kalm. Maar ik vraag u wel: zonder emoties.
Jekaterina zat tegenover haar in een klein café naast het archief en trok sierlijk haar handschoenen uit.
— Heeft Michail u over mij verteld? — vroeg ze terwijl ze de suiker in haar kopje roerde.
— Ja, hij zei dat jullie niet met elkaar overweg konden. Een belachelijk beknopte versie.
— Karakters? — Jekaterina glimlachte wrang. — Mooie formulering. Ik was docent literatuur. Zes jaar lang. Toen ik Michail leerde kennen, bewonderde hij mijn eruditie, mijn citaten uit de klassieken, noemde mij “zijn muze”.
Anna legde het lepeltje neer en luisterde aandachtig.
— En een jaar later begon hij mij een mislukkeling te noemen, iemand die geen normaal geld kon verdienen. “Wat moet je met die dode dichters?” zei hij. “Doe eens iets nuttigs!”
— Bekende klanken, — merkte Anna sarcastisch op. — Zijn repertoire is vrij beperkt.
— Hij kiest vrouwen als wij met opzet, — ging Jekaterina verder. — Opgeleide vrouwen uit maatschappelijk belangrijke beroepen. Eerst bewondert hij hun intellect, daarna breekt hij systematisch hun zelfvertrouwen af. Museumvrouwen, bibliothecaressen, docenten — voor hem zijn we allemaal hetzelfde. Slim, maar ‘onpraktisch’.
— Waarom vertelt u mij dit? — vroeg Anna, al begon het antwoord zich in haar hoofd te vormen.
— Omdat ik na de scheiding terugging naar het lesgeven. Nu ben ik hoofd van de vakgroep aan de universiteit. Blijkbaar ben ik helemaal geen mislukkeling. Ik woonde gewoon samen met iemand die mij het tegendeel probeerde wijs te maken.
— En wat is er veranderd?
— Alles. Als die giftige stem eindelijk zwijgt, besef je plots dat je weer vrij kunt ademhalen, — Jekaterina glimlachte. — Mijn studenten krijgen beurzen, mijn artikelen worden gepubliceerd in toonaangevende tijdschriften. En Michail vindt nog steeds dat literatuur tijdverspilling is.
— Blijkbaar is zijn mening over de geesteswetenschappen onveranderlijk, — Anna schudde haar hoofd.
— Lieve, hij is bang voor geleerde vrouwen. Maar nog banger is hij voor onze onafhankelijkheid. Daarom temt hij je eerst, en breekt je daarna af.
Na de lunch kwam Petr Aleksandrovitsj, het hoofd van het archief, het kantoor binnen met een envelop in zijn hand en een plechtig gezicht.
— Anna Viktorovna, ik heb een voorstel voor u. De regionale televisiezender wil een documentairereeks maken over de lokale geschiedenis. Ze hebben een consultant en scenarist nodig.
Anna opende de envelop. Het honorarium bedroeg driemaal haar maandloon.
— Ze willen u persoonlijk, — vervolgde Petr Aleksandrovitsj trots. — Uw talent om archiefdocumenten om te zetten in levendige verhalen heeft de producenten onder de indruk gebracht. Het project loopt een jaar, met kans op verlenging.
— Aantrekkelijk, — gaf Anna toe. — Ik moet erover nadenken.
— Anna, dit is een kans niet alleen voor u, maar voor het hele archief. De regionale geschiedenis krijgt een breed publiek. Mensen zullen zien welke schatten hier bewaard worden.
— U heeft gelijk. Het is een mogelijkheid om de waarde van ons werk te laten zien.
— En om de mythe te doorbreken dat geschiedenis saai is. In uw handen komt ze tot leven.
Thuis vertelde Anna voorzichtig over het aanbod, voorbereid op een storm. De reactie van Michail was voorspelbaar, maar overtrof haar verwachtingen.
— Ben je gek geworden! — hij sprong van de bank, zijn gezicht verwrongen van woede. — Ga je jezelf tentoonstellen voor de hele regio? Straks denken mensen dat ik mijn vrouw niet kan onderhouden! Dat ik een wijf heb dat op televisie werkt!
— Dit is mijn beroep, Michail. En bovendien behoorlijk prestigieus.
— Beroep? Jij wroet in papieren voor een fooi! En nu wil je me voor schut zetten op tv, pratend over een stel doden?
— Voor schut? — Anna keek hem verbaasd aan. — Ik ga vertellen over het culturele erfgoed van onze regio. Waar zit hier de schande?…
— Waar is hier de schande? — hij greep zich aan het hoofd. — Al mijn collega’s zullen lachen! “Kijk, Michails vrouw doet alsof ze een geleerde is!” Begrijp je dat dan niet?
— Ik begrijp dat jij meer geeft om de mening van je collega’s dan om mijn prestaties, — antwoordde Anna kalm.
— Ik verbied je onze familie in verlegenheid te brengen!
Anna haalde rustig haar telefoon tevoorschijn en draaide het nummer van de producent.
— Ik accepteer uw aanbod, — zei ze, terwijl ze rechtstreeks naar Michail keek.
— Je belt ze nu meteen terug en weigert! — hij greep haar bij de hand. — Ik verbied het! Hoor je me? Ik verbied het!
— Nee.
Het woord kwam zacht maar resoluut over. Michail verstijfde, niet gelovend wat hij had gehoord.
— Wat zei je? Herhaal!
— Nee. Ik weiger niet. En haal je handen van me af.
— Ah, zo dus! — Michails ogen vernauwden zich. — Dan kies je: of dat stomme televisieprogramma, of de familie! Of je dode documenten, of een levende man!
Anna keek hem aan — een knappe, succesvolle manager, die vier jaar lang had geprobeerd haar te overtuigen van haar eigen nutteloosheid. Nu zag ze in zijn ogen geen zekerheid meer, maar angst. Hij was bang voor haar zelfstandigheid.
— Weet je wat grappig is? — zei ze bedachtzaam. — Jij noemt mijn werk dood, en zelf ben je bang voor een levende vrouw.
— Wat? Wat voor onzin praat je nu?
— Ik kies vrijheid, Michail. En het blijkt eenvoudiger dan ik dacht.
Binnen een halfuur had Anna haar spullen gepakt. Verbazingwekkend weinig was er in vier jaar verzameld — Michail had haar aankopen altijd als nutteloze uitgaven beschouwd, boeken als rommel en hobby’s als onzin.
— Je zult spijt krijgen! — schreeuwde hij haar na. — Zonder mij ben je niemand! Over een maand kom je kruipend terug!
— We zullen zien, — wierp Anna over haar schouder. — Ik heb een contract met televisie. En wat heb jij?
Lees verder door hieronder op de knop (VOLGENDE 》) te klikken !
