— Ik heb me niet bij u als dienstmeisje aangemeld, Zhanna Arkadyevna! U hebt een volwassen dochter die bij u woont, laat zij dan maar uw appartement poetsen.

Alina zweeg, keek naar hen zonder haat, eerder met een gevoel van afstandelijke interesse, zoals een entomoloog onaangename maar op een bepaalde manier voorspelbare insecten observeert.

Roman luisterde zwijgend, zijn gezicht onveranderd. Hij liet hen uitrazen, tot de hoogst mogelijke kookpunt. Uiteindelijk, buiten adem, deed Zhanna Arkadyevna een stap naar voren en sprak uit waar ze voor gekomen waren.

— Genoeg. We stellen je een ultimatum. Of deze wervelwind verdwijnt uit ons gezin en uit jouw leven, of je bent niet langer onze zoon. Kies, Roman. Of wij — je bloed, je familie. Of zij.

Een gespannen stilte hing in de kamer. Zhanna Arkadyevna en Sveta keken hem uitdagend aan, overtuigd van hun kracht, van de onverbrekelijke bloedbanden, ervan overtuigd dat hij zou breken.

Roman verwijderde zich langzaam van de deur. Hij liep naar zijn moeder en bleef zo dichtbij staan dat hij elke rimpel in haar door woede vervormde gezicht kon zien. Hij keek haar recht in de ogen, en zijn stem klonk zacht, vlak, en daardoor onmenselijk meedogenloos.

— Jullie willen dat ik kies? Goed. Ik kies.

Hij pauzeerde, zodat ze ten volle konden genieten van het moment dat zij als hun triomf beschouwden.

— Ik kies mijn vrouw. Ik kies mijn huis. Ik kies mijn rust. Ik kies mijn leven, waar geen plaats is voor jullie moeras. Weet je waarom? Omdat jullie geen familie zijn. Jullie zijn consumenten.

Een zwart gat dat alleen energie, geld en tijd opslokt. Jij, mama, hebt nooit begrepen dat je zoon volwassen is geworden. En jij, Sveta, hebt nooit de wil gehad om zelf volwassen te worden. De zoon die jullie portemonnee en schouder was, stierf drie dagen geleden in jullie gang. En ik — ik ben een vreemdeling voor jullie. De echtgenoot van Alina.

Hij draaide zich om en liep naar de voordeur, die hij wijd openzwaaide.

— Jullie ultimatum is geaccepteerd. Jij bent niet langer mijn moeder. Jij bent niet langer mijn zus. Bel niet. Kom niet. Ik ken jullie niet. Het geld is op. Voor altijd. Vaarwel.

Hij keek niet naar hun gezichten, waarop schok overging in het besef van hun eigen afschuw. Hij bleef gewoon staan en hield de deur open totdat ze, struikelend als blinden, de trapopgang bereikten. Toen sloot hij de deur zacht, zonder klap.

Hij draaide het slot om. In het appartement daalde stilte neer. Echte stilte. De stilte van vrijheid. Hij liep naar de tafel, ging tegenover Alina zitten en nam haar hand in de zijne. De oorlog was voorbij…