— Ik heb die flat zelf verdiend, en ik ben niet van plan hem met iemand te delen! — beet ik hem toe, zonder hem een woord te laten zeggen.

Maar toegeven kon Olga niet — dan zou ze haar zelfrespect verliezen. Ze wist dat als ze nu akkoord zou gaan, het alleen maar erger zou worden. Dan zou Svetlana Petrovna beginnen te commanderen, haar overal in sturen, en Andrej zou blijven zwijgen en knikken.

— Weet je wat, — zei Olga terwijl ze zich oprichtte, — ik ben moe van dit gesprek. Svetlana Petrovna, ik respecteer u, maar samen wonen gaan we niet doen. Dat is mijn definitieve beslissing.

— Oh, dus zo is het, — snoof de schoonmoeder. — Andrej, hoor je wat jouw vrouw zegt? Ze jaagt mij, jouw moeder, weg!

— Ik jaag niemand weg, — antwoordde Olga vermoeid. — U bent hier nog niet eens ingetrokken.

Toen barstte de ruzie echt los. Svetlana Petrovna begon te huilen, riep dat haar zoon haar liet vallen voor een vreemde vrouw, dat Olga het gezin kapotmaakte, dat ze nooit had gedacht dat haar schoondochter zo wreed zou zijn. Andrej rende heen en weer tussen hen beiden, niet wetend wie hij moest troosten.

Hij ging dan naar zijn moeder, dan weer naar zijn vrouw, mompelde iets onsamenhangends, maar nam geen enkel besluit. Olga stond bij het raam en voelde hoe alles instortte. Ze zag dat haar man niet aan haar kant stond. Hij had medelijden met zijn moeder, en zag zijn vrouw alleen maar als hindernis.

De stem van Svetlana Petrovna werd steeds luider:

— Je verraadt me, Andrejusha! Ik heb je alleen opgevoed, mijn hele leven aan jou gewijd, en nu draai je me de rug toe voor háár!

— Mam, hou op alsjeblieft, — probeerde Andrej haar te kalmeren, maar er zat geen enkel gezag in zijn stem.

Olga draaide zich naar hen om. Haar gezicht was bleek, maar vastberaden:

— Svetlana Petrovna, u manipuleert uw zoon. U weet heel goed wat u doet. En ik ga niet meedoen aan dit spel.

— Hoe durf jij! — krijste de schoonmoeder.

— Ik durf het, — antwoordde Olga kalm. — Omdat dit mijn leven is en mijn appartement.

Andrej stond midden in de kamer met gebalde vuisten, en op dat moment begreep Olga ineens dat hij niet voor haar zou kiezen. Dat zijn moeder belangrijker voor hem was. Dat hij hun relatie niet zou beschermen als dat betekende dat hij zich tegen de wil van zijn moeder moest keren.

Uiteindelijk zei Olga, koel en vastberaden, terwijl ze haar man recht aankeek:

— Andrej, óf wij wonen hier met z’n tweeën, óf we wonen helemaal niet meer samen. Kies.

Het klonk als een vonnis. Andrej bleef lang zwijgen, keek naar zijn moeder, daarna naar zijn vrouw. Svetlana Petrovna snikte en veegde haar tranen af met een zakdoek. Uiteindelijk liet Andrej zijn blik zakken en zei:

— Ik kan mijn moeder niet alleen laten. Het spijt me, Ol.

Hij pakte zijn spullen zonder een woord, bijna zonder haar aan te kijken. Hij vouwde zijn kleding in een tas, nam opladers, boeken, wat losse spullen. Svetlana Petrovna stond in de gang met triomfantelijk samengeknepen lippen. Olga huilde niet. Ze keek alleen maar toe hoe haar man uit haar leven vertrok, en ze wist dat het goed was zo. Dat een man die haar niet wilde beschermen, haar niet waard was.

Toen de deur achter hen dichtviel, ging Olga op het bed zitten en begon te huilen. Ze kon niet geloven dat haar huwelijk was stukgelopen door de drang van een schoonmoeder om alles te controleren. De kamers waarin ze haar ziel had gelegd, voelden nu leeg. Maar ergens diep vanbinnen groeide een stille zekerheid: ze had juist gehandeld.

Olga zou nooit iemand laten bepalen hoe ze moest leven. Zij had de hypotheek zelf afbetaald, dit appartement zelf ingericht, en niemand had het recht haar af te nemen wat ze had verdiend. De tranen droogden, en Olga stond op en liep naar het raam. Buiten doofde de zon langzaam weg, en de stad begon de lichten aan te steken. Het leven ging verder. En Olga wist dat ze het zou redden.