Leonardo zette zijn vingers op de snaren en begon, onhandig en vals, aan een eenvoudige melodie: « Für Elise ». Hij speelde het met fouten, maar halverwege trilde zijn mond alsof hij een deel van zichzelf had teruggevonden dat decennia geleden was begraven. Hij speelde het af en bedekte zijn gezicht. Deze keer huilde hij wel.
‘Ik heb hem gemist,’ fluisterde ze. ‘Ik wist niet hoeveel.’
‘Daarom is hij slecht geworden,’ zei Miguel met een pijnlijke eerlijkheid. ‘Omdat hij vergeten is wat hij liefhad.’
Leonardo hief zijn hoofd op, haalde diep adem en beloofde iets groters dan een cheque: een jaarlijks studiefonds, de naam van zijn moeder op een discreet gedenkplaatje, een kans voor andere onzichtbare kinderen. En, tegen alle logica in, vroeg hij om als volwassen student te worden toegelaten om opnieuw te leren.
Het was geen magie. Het was geen perfect einde. Het was hard werken.
Leonardo confronteerde zijn werknemers, bekende publiekelijk zijn schaamte, verhoogde de salarissen, draaide de ontslagen terug en introduceerde beurzen voor de kinderen van de werknemers. Niet om zijn imago op te poetsen, maar omdat hij nu niet langer in de spiegel kon kijken en zichzelf voor de gek kon houden.
Fernando kijkt naar opera. Maandenlange therapie. Pijn, jazeker, maar een pijn die ergens toe heeft geleid: lopen zonder stok, achter een klavier zitten zonder dat zijn lichaam het uitschreeuwt.
Miguel begon aan het conservatorium in een nieuw uniform, met een kloppend hart. Voor het eerst als student had hij echte piano’s tot zijn beschikking, niet langer als louter spektakel. En tijdens een uitverkocht recital wist hij met zijn muziek de tijd opnieuw te betoveren.
Die avond, toen Miguel de uitgebreide versie van « Het Lied der Sterren » had afgerond, stond het publiek op. Fernando, op de eerste rij, stond ook op. Patricia huilde openlijk, haar gezicht zichtbaar voor iedereen. En Leonardo, die tussen de gewone mensen zat, applaudisseerde tot zijn handen brandden, niet uit trots, maar uit dankbaarheid.
Vervolgens, onder een hemel waar de sterren ondanks de stad nog zichtbaar waren, kwam Miguel op hem af.
‘Meneer Leonardo,’ zei hij, ‘ik ben trots op u.’
Leonardo vond dat die zin zwaarder woog dan welk contract dan ook.
‘Maak je geen zorgen, ik verdien het,’ antwoordde hij.
‘Waarschijnlijk niet,’ gaf Miguel toe. ‘Maar we kunnen nog steeds proberen het beter te doen. Als niemand daarin gelooft, verandert er ook niets.’
Leonardo keek op en stelde zich voor dat zijn moeder ergens in de stilte aanwezig was.
En eindelijk begreep hij dat die tien miljoen niet de duurste gok was geweest. Het kostbaarste was wat het kind hem met een melodie had afgenomen: de zekerheid dat waardigheid onbetaalbaar is, dat vergeving geen zwakte is en dat de mooiste noten soms niet uit de duurste piano komen, maar uit het meest oprechte hart.
