Toen Katja eerder dan gewoonlijk thuiskwam, trof ze haar schoonmoeder en haar man in de keuken aan. Het gesprek dat ze hoorde, sloeg haar met stomheid.
Katja liep langzaam de trap op, zich vasthoudend aan de leuning. Haar hoofd bonsde zo hevig dat er gekleurde kringen voor haar ogen dansten. Haar cheffin had haar zelf naar huis gestuurd toen ze haar bleke gezicht en doffe blik zag: “Katjoesja, ga maar naar huis en rust uit. De rapporten kunnen tot morgen wachten.”
Al bij de voordeur hoorde ze gedempte stemmen.
Vreemd, Andrej zou toch tot ’s avonds op zijn werk moeten zijn. De sleutel gleed zacht in het slot, maar Katja aarzelde even en luisterde. De stem van haar schoonmoeder, gebiedend en scherp, deed haar verstijven:
– Hoe lang ga je dit nog rekken, jongen? Je ziet toch zelf dat zij niet bij onze familie past.
Katja voelde een koude rilling over haar rug glijden. Voorzichtig opende ze de deur een stukje, zonder geluid te maken. De stemmen kwamen uit de keuken.
– Mam, we hebben het hier al over gehad, – Andrejs stem klonk moe en futloos.
– Ja, we hebben erover gehad! En wat is er veranderd? – De stem van de schoonmoeder trilde van irritatie. – Drie jaar huwelijk en waar zijn de kleinkinderen? Waar is de huiselijke gezelligheid? Ze zit toch altijd maar op haar werk! En die rare vriendinnen van haar? Heb je gezien hoe ze zich kleedt?
Katja drukte haar hand op haar mond om een uitroep te onderdrukken. Drie jaar huwelijk samengevat tot een lijst van verwijten, elk raak als een pijl.
– Lena, dát is wie jij nodig hebt! – ging de schoonmoeder verder. – Weet je nog? De dochter van mijn vriendin Valentina. Een arts nota bene. Ze kan geweldig koken en heeft een gouden karakter.
– Mam… – in Andrejs stem klonk een zweem van irritatie, zo zwak dat Katja het nauwelijks hoorde.
– Niet “mam” tegen me! – kapte de schoonmoeder hem af. – Ik denk toch aan jouw geluk. Katja is een lief meisje, dat ontkent niemand. Maar ze past niet bij onze familie. Te… gewoon. Geen ambitie, geen ruggengraat. Was dit het soort vrouw waar je van droomde?
Katja voelde een hete traan over haar wang rollen. Gewoon? Zonder ambitie? En haar promotie van vorige maand dan? Hun gezamenlijke plan om een groter appartement te kopen? Het uitgestelde moederschap – was dat niet hun beider beslissing om eerst op eigen benen te staan?
– En het belangrijkste, – de schoonmoeder verlaagde haar stem tot een dramatische fluistering, – ze houdt niet echt van jou. Ik zie dat. Voor haar is het huwelijk gemak, stabiliteit. Jij verdient échte liefde!
De stilte na deze woorden dreunde in Katja’s oren. Ze wachtte, haar adem inhoudend, dat Andrej iets zou zeggen, haar zou verdedigen, zijn moeder zou tegenspreken.
Maar haar man zweeg.
Dat zwijgen sprak boekdelen. Het vertelde van twijfel, instemming, verraad.
Katja deed een stap achteruit, maar een vloerplank kraakte verraderlijk. Het gesprek in de keuken verstomde meteen.
– Wie is daar? – de stem van de schoonmoeder werd honingzoet.
Katja richtte haar rug, veegde haar tranen af en stapte de keuken binnen. Haar verschijning werkte als een bominslag. De schoonmoeder verstijfde met een kopje in de hand, Andrej werd lijkbleek.
– Katja? Jij… jij bent toch op je werk? – de schoonmoeder probeerde vriendelijk te klinken.
– Zoals u ziet niet, – Katja verbaasde zich over hoe rustig haar stem klonk. – Ik kwam eerder terug. Hoofdpijn.
– O, arm kind! – de schoonmoeder sloeg de handen ineen. – Zal ik een kopje thee voor je zetten?
– Hoeft niet, – onderbrak Katja haar. – Ik heb alles gehoord.
Er viel een zware stilte. Andrej keek naar de vloer, alsof hij het patroon van het linoleum bestudeerde. Zijn handen friemelden nerveus aan een servet.
– Wat heb je precies gehoord? – de schoonmoeder viel haar aan. – Als je hebt staan afluisteren…
– Ik heb niet afgeluisterd. Ik kwam gewoon thuis. In mijn huis. Waar blijkbaar mijn lot zonder mij wordt beslist.
Katja keek haar man aan:
– Andrej, zeg eerlijk, ben je het met je moeder eens? Ben ik echt gewoon? Zonder ambitie? Houd ik niet echt van jou?
Andrej sloeg zijn ogen op, Katja zag verwarring erin:
– Katja, je begrijpt het verkeerd… Mam maakt zich gewoon zorgen.
– Maakt zich zorgen? – Katja lachte bitter. – Al drie jaar “maakt ze zich zorgen”. Al drie jaar vreet ze ons huwelijk aan. En jij… jij kunt zelfs nu geen “stop” zeggen!
– Praat niet zo tegen mijn moeder! – barstte Andrej plots uit, en Katja begreep: dit was het einde.
– Aha, zo zit het dus, – zei ze zacht. – Als je moeder mij een ongeschikte vrouw noemt, is dat normaal. Maar als ik de waarheid zeg, is dat respectloos?
De schoonmoeder glimlachte triomfantelijk:
– Zie je wel, jongen? Ik zei het toch – geen respect voor ouderen!
Katja voelde iets in zich breken. Al die jaren had ze geprobeerd de perfecte schoondochter te zijn: koken, schoonmaken, eindeloze kritiek en advies verdragen. En waarvoor? Dit?
– Weet u wat? – ze trok haar schouders recht. – U heeft gelijk. Ik pas inderdaad niet bij uw familie. Omdat ik geen deel wil uitmaken van een familie waar een schoondochter altijd het schuldige meisje is en een volwassen man geen eigen beslissing kan nemen zonder mama’s goedkeuring.
De schoonmoeder liep rood aan:
– Hoe durf je! Andrej, hoor je hoe ze praat?
Maar Katja luisterde niet meer. Ze liep de keuken uit naar de slaapkamer. Haar handen trilden, maar haar bewegingen waren precies, mechanisch. Koffer, ondergoed, papieren, geliefde foto’s…
– Katja, wacht! – Andrej stond in de deuropening. – Laten we rustig praten.
– Rustig? – ze draaide zich om. – Waarover? Over hoe je moeder een vervangster voor me zoekt? Of over hoe jij stilzwijgend instemt?
– Je overdrijft! Mam wil gewoon…
– Maakt zich zorgen, ja? – Katja gooide een trui in de koffer. – Weet je wat het ergste is? Niet haar woorden. Jouw zwijgen. Jij hebt niet eens geprobeerd me te verdedigen.
In de deuropening verscheen de schoonmoeder:
– Zie je wel, jongen? Bij het minste of geringste een hysterie, meteen haar spullen pakken! Geen greintje vrouwelijk verstand!
Katja sloot de koffer:
– Vrouwelijke wijsheid is vernederingen verdragen? Of doen alsof je niet ziet hoe je schoonmoeder je huwelijk stelselmatig kapotmaakt?
– Katja, – Andrej probeerde haar hand te pakken. – Laten we alles bespreken. Je kunt niet zomaar weggaan.
Lees verder door hieronder op de knop (VOLGENDE 》) te klikken !
