— Het kan me niets schelen dat ze je moeder is, Igor! Ze heeft mijn ouders beledigd, en dus zal ik me tegenover haar gedragen zoals ze dat verdient! En als het moet, zal ik haar ook slaan! Is dat duidelijk?!
— Wat verbeeld je je wel? Ben je nog wel bij je verstand? — Igors stem was niet luider dan een fluistering, maar de stalen greep van zijn vingers, die zich in Kristina’s onderarm boorden, sprak luider dan welke schreeuw ook. Hij trok haar bijna uit de met licht en geroezemoes gevulde woonkamer naar de smalle, schemerige gang, waar de geur van stoffige jassen en oude schoenen zich vermengde met de aroma’s van warm eten.
Ze rukte haar arm los met een scherpe, boze beweging. Op de tere huid verschenen onmiddellijk vier rode vlekken, de precieze afdrukken van zijn vingers. Kristina wreef niet over de pijnlijke plek. Ze richtte haar rug, hief haar kin en haar ogen, die in het halfdonker van de gang bijna zwart leken, brandden met een droog, fel vuur. Haar hele houding was een antwoord — kil en meedogenloos.
— Ik? Wat ik mij veroorloof? — haar stem was laag en gespannen, als een strak gespannen snaar. — Jij vraagt mij dat, Igor? Jij stond erbij en keek toe hoe jouw dierbare moeder, Tamara Borisovna, de hele avond mijn ouders systematisch door het slijk haalde. Niet met toespelingen, maar recht voor z’n raap, genietend van elk woord, van elke reactie aan tafel.
Hij deed een stap achteruit en leunde met zijn rug tegen de kapstok, waaraan zijn eigen jas hing. Hij zag eruit als een opgejaagd dier. Zijn gezicht was bleek, op zijn voorhoofd parelde zweet. Hij wilde haar tot bedaren brengen, haar het zwijgen opleggen, de zaken terugbrengen binnen de grenzen van fatsoen, maar hij botste op een muur.
— Ze zei dat mijn ouders armoedzaaiers waren uit hun provinciale gat, — Kristina hamerde elk woord, en door die dodelijke precisie vertrok Igors gezicht alsof hij kiespijn had. — Dat ze me zonder enig besef van goede smaak hadden opgevoed, omdat ik zo’n “eenvoudige” bruidsjurk had gekozen. Ze vroeg zich hardop af hoe ze überhaupt het geld hadden gevonden om naar Moskou te komen, en of ze daarvoor misschien hun laatste koe hadden verkocht. En jij, Igor? Wat deed jij?
Ze stapte naar hem toe, en nu zat hij klem tussen haar en de muur.
— Jij zat daar. Jij keek in je bord. Jij schonk haar haar favoriete halfzoete wijn in, telkens wanneer ze mijn vader weer een dronkaard noemde en mijn moeder een verlegen boerin die geen twee woorden aan elkaar kan rijgen. Jij glimlachte toen haar vriendinnen instemmend knikten. Jij was medeplichtig, Igor. Jij zweeg niet alleen, je keurde het goed met je passiviteit. Jij bent een lafaard.
Het woord “lafaard” trof hem harder dan een klap in het gezicht. Hij kromp ineen, probeerde tegen te spreken, woorden te vinden die hem weer grip konden geven.
— Kristina, hou op. Het is mijn moeder… Ze is gewoon… ze heeft een moeilijk karakter. Dat moet je begrijpen…
— Ik moet helemaal niets, — sneed ze hem af. — Ik heb het twee uur verdragen. Twee uur lang heb ik deze vernedering aangehoord, terwijl ik naar jouw stenen gezicht keek. Ik wachtte tot er in jou een man wakker werd, een echtgenoot, die de eer van de familie van zijn vrouw zou verdedigen. Maar jij werd niet wakker. En toen begreep ik dat ik haar zelf moest verdedigen. En dat heb ik gedaan.
Hij herinnerde zich dat moment, de aanleiding tot hun vlucht naar de gang. Tamara Borisovna, rood aangelopen van de wijn en van haar eigen belangrijkheid, stond in de deuropening en nam afscheid van een gast. Ze wierp Kristina nog een hatelijke sneer toe over “meisjes zonder bruidsschat”. En op dat moment, toen Kristina langsliep, “struikelde” ze zogenaamd. Haar schouder boorde zich met kracht in het gezicht van haar schoonmoeder.
Een korte, doffe, vochtige klap volgde. Tamara Borisovna slaakte een kreet, greep naar haar neus, en tussen haar dikke vingers stroomde onmiddellijk donker, stroperig bloed. Het was geen ongeluk. Het was een korte, berekende, wrede slag.
— Jij… jij hebt haar geslagen, — hijgde hij, terwijl hij zijn vrouw met bijgeloofachtige ontzetting aankeek, alsof hij haar voor het eerst zag.
— Ik heb gerechtigheid hersteld, — verbeterde ze hem kil. — En als je denkt dat het daarmee klaar is, vergis je je heel erg.
— Je hebt haar geslagen, — herhaalde hij, maar dit keer was het geen vraag meer, enkel een vaststelling, uitgesproken met kinderlijke verbijstering. Alsof hij had gezien hoe de wetten van de natuurkunde voor zijn ogen waren opgeheven. In zijn zorgvuldig opgebouwde en beschermde wereld gebeurden zulke dingen niet. Vrouwen sloegen hun schoonmoeders niet. Conflicten werden opgelost met stil protest, veelzeggend zwijgen, maar nooit met fysiek geweld.
Kristina trok haar mondhoeken scheef in een glimlach. Die glimlach was angstaanjagender dan openlijke woede. Er zat geen greintje berouw in, alleen minachting voor zijn naïviteit.
— En wat stelde jij dan voor? Daar blijven staan en blijven luisteren? Wachten tot ze de gasten zou aanbieden om hun voeten aan mij af te vegen? Of tot ze zou besluiten dat mijn ouders het beste als bedienden konden dienen? — opnieuw stapte ze naar hem toe, en door haar dreigende houding drukte hij zich bijna tegen de oude houten kapstok, die onder zijn gewicht klagend kraakte.
— Jouw moeder is een roofdier, Igor. Ze begrijpt alleen kracht. De hele avond heeft ze mij afgetast, op zoek naar een zwak punt. En dat heeft ze gevonden — in jou. Ze zag dat jij me niet zou verdedigen, en dat gaf haar vrij spel.
Hij opende zijn mond om iets te zeggen, misschien weer iets te stamelen over respect voor ouderen, over dat men verstandiger moest zijn. Maar de woorden bleven steken in zijn keel. Hij keek in haar gezicht — hard, vastberaden, onherkenbaar — en begreep dat elk argument van hem verbrijzeld en bespot zou worden. Ze had gelijk. Hij zweeg. Hij had het laten gebeuren. En nu presenteerde ze hem de rekening.
— Je hebt precies één kans om alles recht te zetten, — haar stem werd zachter, maar kreeg daardoor alleen maar meer gewicht. Ze klonk zakelijk, als een chirurg vlak voor een ingewikkelde operatie. — Je draait je nu om, loopt die kamer binnen, gaat naar je moeder en zegt haar dat ze haar mond moet houden. Voor altijd. En daarna zorg je dat ze haar excuses aanbiedt. Aan mij. Niet fluisterend, niet stilletjes, maar zo dat iedereen die nog niet weg is het hoort.
Igor verstijfde. Zijn brein weigerde te bevatten wat hij net gehoord had. Zijn moeder dwingen… om excuses te maken? Tamara Borisovna, die in haar leven nog nooit voor iemand excuses had aangeboden, omdat ze dat als een teken van zwakte beschouwde? Dat was niet alleen onmogelijk. Het was ondenkbaar, alsof de zon plotseling om de aarde zou moeten draaien.
— Je bent gek geworden… Ze zal nooit…
— Dat is jouw keuze, Igor, — onderbrak ze hem, zonder hem te laten uitspreken. Haar ogen boorden zich in de zijne, en hij voelde zich volkomen naakt en weerloos. — Of jij doet het, en we proberen te redden wat er nog van ons over is. Of, als je over twee minuten nog steeds geen stap hebt gezet, ga ik. En geloof me, daarna valt er voor jou niets meer te redden. Dan maak ik af wat ik begonnen ben. En de gevolgen zullen me totaal niet interesseren.
Een koude rilling trok door hem heen. Hij keek naar de halfopen deur van de woonkamer, waarachter gedempte stemmen, het klingelen van glazen en geforceerd gelach weerklonken. Daar was zijn vertrouwde leven, zijn moeder, zijn wereld. En hier, in deze smalle, naar mottenballen ruikende gang, stond zijn vrouw en bood hem aan die wereld met de grond gelijk te maken. Zijn wil, jarenlang getraind in gehoorzaamheid aan zijn moeder, liet hem in de steek. Hij kon niet. Hij was lichamelijk niet in staat te doen wat zij van hem vroeg.
— Dat durf je niet, — fluisterde hij, in een laatste, zwakke hoop. — Ze… ze is mijn moeder.
En toen barstte ze los. De kalmte viel van haar af als een masker, en over hem stortte zich alle woede die zich in haar twee lange uren had opgestapeld.
— Het kan me niets schelen dat ze je moeder is, Igor! Ze heeft mijn ouders beledigd, en dus zal ik me tegenover haar gedragen zoals ze dat verdient! En als het moet, zal ik haar ook slaan! Is dat duidelijk?!
— Maar…
Lees verder door hieronder op de knop (VOLGENDE 》) te klikken !
