— Dat is jouw probleem, liefje, dat je geen auto meer hebt! Jij was het die achter het stuur kroop terwijl je niet eens recht kon staan, dus vraag me niet eens om mijn auto! Jij zult er nooit achter het stuur van zitten!

— Zwijg, — onderbrak Alina haar. Slechts één woord, uitgesproken zonder nadruk, maar met zo’n ijzige autoriteit dat Svetlana Anatoljevna naar adem hapte en zweeg.

Alina richtte haar blik op haar man. Op haar lippen speelde een glimlach, vol minachting en vermoeidheid.

— Jij denkt dat het om de auto gaat? Om een stuk metaal? Het gaat om jou, Maksim. Om het feit dat je dertig bent en je nog steeds je problemen oplost door mama te bellen. Je kreeg je speeltje niet — je ging klikken.

Je werd betrapt op het overtreden van de wet — je sleepte je moeder erbij om de ‘stoute’ vrouw te berispen. Je moeder houdt niet van je, ze bedient je. Ze is je eeuwige kruk, zonder wie je geen stap kunt zetten. Ze lost jouw problemen op, geeft je haar oude spullen, praat je drinkpartijen goed en dekt je nietsnut af.

Elk woord was een precieze, berekende slag. Ze beledigde niet, ze legde hun jarenlang bedrog bloot, zoals een chirurg een abces opensnijdt.

— Jij reed je auto in de prak — de paal was de schuldige. Jij raakte je rijbewijs kwijt — de agent was de schuldige. Jij sloopte je moeders auto — ik ben schuldig, omdat ik de mijne niet gaf. In de spiegel heb jij nooit schuldigen, Maksim.

Alleen in de reflectie. En vandaag ben je door de bodem gezakt. Je bent niet zomaar zonder rijbewijs achter het stuur gekropen. Je deed het dronken. Jij bent geen man die vernederd werd omdat hij geen auto kreeg. Jij bent een gevaarlijk kind voor de samenleving, dat niets kan worden toevertrouwd dat ingewikkelder is dan een afstandsbediening.

Ze liet een stilte vallen, zodat ze beiden konden beseffen wat er gezegd was. Svetlana Anatoljevna keek haar met afgrijzen aan, alsof ze een monster zag. Ze wilde iets zeggen, maar vond geen woorden. Al haar ingestudeerde frasen over ‘zorg’ en ‘moederliefde’ waren zojuist vernietigd.

Alina wendde zich weer tot haar schoonmoeder. Haar gezicht was volledig kalm.

— Neem je jongen mee, Svetlana Anatoljevna. Breng hem naar huis. Leg hem in bed. Geef hem morgenochtend pekel en geld voor de boete. Doe wat u altijd hebt gedaan. Alleen zult u het voortaan zonder mij doen.

Ze liep naar de staande lamp, pakte haar boek van de bank en liep, zonder hen nog een blik te gunnen, naar de slaapkamer. Ze sloeg de deur niet dicht. Ze trok hem gewoon zachtjes achter zich dicht, zichzelf van hen afsluitend.

In de woonkamer bleef een leegte hangen. Maksim hief langzaam zijn hoofd en keek zijn moeder aan met een troebele, niet-begrijpende blik. Svetlana Anatoljevna, ontwakend uit haar verstarring, sprong overeind en snelde naar hem toe. Ze schreeuwde niet. Onrustig, bijna angstig, begon ze hem uit de stoel te helpen, hem onder de arm ondersteunend als een zwakke oude man.

— Kom, jongen… kom, laten we gaan… laten we naar huis gaan…

Hij gehoorzaamde. Steunend op haar strompelde hij naar de deur. Moeder en zoon, verbonden door een bedorven, verstikkende band, verlieten het appartement. De deur sloot zacht achter hen. In de woning werd het volkomen stil. Maar het was niet de stilte na een ruzie. Het was de stilte van bevrijding.