— Als jouw moeder onze bruiloft betaalt, laat haar dan gerust iedereen uitnodigen die ze wil, in welke hoeveelheid dan ook. Maar als dat niet zo is… Dan moet ze zich helemaal niet bemoeien met die lijsten! Klaar!
— Hier. Ze heeft… alles nog eens opnieuw bekeken.
Kirills stem klonk gedempt, schuldbewust, zoals die van een schooljongen die een rapport vol onvoldoendes mee naar huis neemt. Hij kwam de kamer niet binnen — hij sijpelde er als het ware in, terwijl hij probeerde zo min mogelijk geluid te maken, alsof hij hoopte dat zijn aanwezigheid onopgemerkt zou blijven. In zijn hand hield hij een in vieren gevouwen vel uit een schoolschrift, volgeschreven met het bekende, sierlijke maar drukkende handschrift van zijn moeder.
Dasja hief niet meteen haar hoofd op. Ze was volledig in beslag genomen door haar eigen wereld, uitgestald op de grote eettafel. Die tafel was al een maand lang haar hoofdkwartier. Er heerste een perfecte, alleen voor haar begrijpelijke orde: stapels luxe designpapier voor uitnodigingen, een waaier van kaartjes met menu-opties, een op de plotter afgedrukte tafelschikking die meer weghad van een militair operatieplan. Net toen ze met een dun mechanisch potlood een correctie aanbracht bij de tafelindeling voor collega’s, sprak Kirill zijn zin uit.
Ze verstijfde. Het potlood bleef een millimeter boven het papier hangen. Enkele seconden zat ze onbeweeglijk, zonder zich om te draaien, en die stilte was angstaanjagender dan welke schreeuw dan ook. Toen legde ze langzaam, met een soort mechanische gratie, het potlood exact in het midden van het naastliggende notitieblok, netjes langs de randen uitgelijnd. Pas daarna hief ze haar ogen naar Kirill.
Haar blik was kalm. Beangstigend kalm. Geen spoor van irritatie, geen glimp van woede. Enkel een kille, afstandelijke aandacht, zoals die van een chirurg die een röntgenfoto bestudeert. Ze stak haar hand niet uit naar het blaadje. Ze keek hem alleen maar aan, waardoor Kirill zich voelde als een nutteloos, ongepast object in haar zorgvuldig ingerichte ruimte.
— Dit is de derde, — zei ze. Haar stem was gelijkmatig, zonder één trillende toon, als die van een nieuwslezer die het weerbericht voorleest. — De derde lijst in twee weken, Kirill. Wat is het deze keer? Wie zijn we vergeten gelukkig te maken met een uitnodiging voor onze bruiloft?
Onhandig stapte hij dichterbij en legde het blaadje op het uiterste randje van de tafel, bang om haar heilige orde te verstoren.
— Dasja, begrijp me nou… Ze zegt dat tante Galja zich beledigd voelt als we haar achternicht niet uitnodigen. Vroeger waren ze heel goed bevriend. En nog een paar collega’s van haar oude werk. Die hebben haar destijds vaak geholpen.
Hij sprak snel, onsamenhangend, alsof hij probeerde met hoge snelheid een gevaarlijk wegdeel voorbij te schieten. Dasja gunde de lijst geen blik. Haar ogen bleven strak op zijn gezicht gericht. Ze boog haar hoofd iets schuin, en in dat gebaar lag zoveel ijzige nieuwsgierigheid dat er een rilling over zijn rug liep.
— Tante Galja. Degene die we één keer in ons leven gezien hebben, vijf jaar geleden, op de verjaardag van je oom? En die mij toen verwarde met een serveerster en me vroeg haar nog een glas champagne te brengen? — ze vroeg het niet, ze stelde het vast. Elk feit was een klein, scherp glasscherfje dat ze hem in de hand legde. — En de achternicht van die vrouw… Wat heeft zij met ons te maken? Met ons leven? Met onze dag?
— Nou ja, ze is familie… — mompelde hij, terwijl hij voelde hoe zijn argumenten onder haar kalme, zware blik in stof uiteenvielen.
— Familie van jouw tante. Niet van jou. En zeker niet van mij, — Dasja stond langzaam op van haar stoel. Ze was niet groot, maar op dat moment leek het alsof ze op hem neerkeek. Ze liep om de tafel heen, bleef recht tegenover hem staan en sloeg haar armen over elkaar. — Kirill.
Leg mij één simpele zaak uit. Jij en ik hebben een half jaar aan die lijsten gewerkt. We hebben elke naam zorgvuldig overwogen. We hebben gediscussieerd, geruzied, compromissen gezocht. We hebben besloten dat dit ónze feestdag zou zijn. Voor ons en voor de mensen die ons het meest nabij staan. Degenen die ons beiden kennen. Degenen die ons geluk gunnen. Wanneer is jouw moeder de hoofdorganisator en ceremoniemeester van ons feest geworden?
Haar stem werd niet harder. Ze werd zachter, compacter, en daardoor alleen maar zwaarder. Ze viel hem niet aan. Ze ontleedde de situatie, en Kirill voelde zich als dat kikkertje op de laboratoriumtafel, dat zo meteen zonder verdoving opengesneden wordt. Hij zweeg, niet wetend wat hij moest antwoorden. En in die stilte, dik en zwaar, begreep hij dat de stilte die hij zo bang was te verbreken slechts een schijnrust was. De echte storm moest nog losbarsten.
Kirills zwijgen was een antwoord welsprekender dan woorden. Hij stond daar alleen maar, met hangende schouders, starend naar zijn schoenen alsof die het interessantste object in het universum waren. Dat stille, berustende erkennen van zijn machteloosheid was voor Dasja de druppel. De controle die ze zo krampachtig had vastgehouden, brak, zoals dun ijs onder te veel gewicht.
Ze schreeuwde niet. Haar stem werd juist lager en kreeg gevaarlijk grommende klanken. Ze deed een stap naar hem toe, en Kirill week instinctief terug, tot hij met zijn rug tegen het deurkozijn stond.
— Luister heel goed naar me, — begon ze, terwijl ze ieder woord zo duidelijk articuleerde alsof ze spijkers insloeg. — Ik vraag je nu niet waarom je moeder dit doet. Het kan me niets schelen wat haar motieven zijn, haar gekwetste gevoelens of haar oude collega’s die haar ooit hebben geholpen. Ik vraag jou. Jou, Kirill. Waarom breng jíj dit naar mij?
Ze liep om de tafel heen, haar bewegingen scherp, roofzuchtig. Ze pakte de map met de uitgedrukte begroting, waarin tegenover elke post tot op de laatste cent de bedragen stonden. Nonchalant smeet ze die voor hem op tafel. De bladen waaierden uiteen over het gelakte oppervlak.
— Zie je dit? Dit zijn niet zomaar papiertjes. Dit is ons budget. Geld dat we bijna twee jaar lang apart hebben gelegd. Van jou en van mij. Elke nieuwe naam in die belachelijke lijst van jou is niet zomaar een regel. Het is een plaats in het restaurant. Het is eten, drank, bediening. Het zijn vijf, zes, zeven duizend roebel uit ónze zak voor een persoon die ik niet ken en ook niet wíl kennen! Iemand die zich niets om ons geeft, maar die het belangrijk vindt om te komen, op onze kosten te eten en daarna te bespreken of het hoofdgerecht wel goed genoeg was.
Ze zette haar handen aan weerszijden van de map op de tafel en boog zich naar hem toe. Haar gezicht was nog geen dertig centimeter van het zijne verwijderd, en hij zag hoe haar ogen donkerder werden. Daar was geen koude rust meer, maar een donkere, felle gloed.
— Jouw moeder helpt ons niet, Kirill. Ze zorgt niet voor ons. Ze zoekt zelfbevestiging. Ze verandert onze dag in háár benefietvoorstelling, een kermis van ijdelheid waar iedereen bij moet zijn tegenover wie ze wil pronken. En jij — jij bent haar gewillige koerier. Je probeert haar niet eens iets uit te leggen. Je brengt me gewoon haar ultimata, met de staart tussen de benen, en hoopt dat ik het wel zal slikken.
Ze richtte zich op, en haar stem vulde de hele kamer. Hij klonk scherp van ingehouden woede, van minachting dat ze niet langer nodig vond te verbergen.
— Als jouw moeder onze bruiloft betaalt, laat haar dan gerust iedereen uitnodigen die ze wil, in welke hoeveelheid dan ook. Maar als dat niet zo is… Dan moet ze zich helemaal niet bemoeien met die lijsten! Klaar!
Het laatste woord knalde als een schot. Ze draaide zich abrupt van hem weg, duidelijk makend dat het gesprek voorbij was. Kirill, overdonderd door haar felle tirade, vond eindelijk de kracht om iets te zeggen. En het was het slechtste wat hij in dit moment kon zeggen.
— Dasja… zo kan je toch niet doen. Je moet toch een zeker respect hebben voor ouderen. Ze is tenslotte mijn moeder…
Hij brak af. De uitdrukking op haar gezicht veranderde zo plotseling dat hij er ongemakkelijk van werd. Het vuur in haar ogen doofde. Ogenblikkelijk. Alsof iemand een schakelaar had omgezet. In de plaats daarvan kwam kilte. Geen woede, geen gekwetstheid, maar een puur, glashelder begrip, koud als winterlucht. Ze keek hem aan zoals je kijkt naar een volslagen vreemde die je toevallig op straat tegenkomt. En in die blik zag Kirill het einde.
De opmerking over respect, uitgesproken door Kirill, was geen vonk die het kruitvat deed ontploffen. Het was de hendel die de hele keten van spanning uitschakelde. De woede die zojuist in Dasja had gekookt, zakte in één klap weg, alsof die nooit had bestaan. Wat overbleef was absolute leegte en meedogenloze helderheid. Het was geen vergeving en geen berusting. Het was een beslissing, genomen op een diep, bijna cellulaire laag, voorbij emoties en twijfels.
Ze zag hem niet meer als haar verloofde, de man met wie ze haar leven wilde delen. Ze keek naar hem zoals een wetenschapper naar een mislukt experiment kijkt: met koel medelijden, maar zonder persoonlijke betrokkenheid. Hij maakte geen deel meer uit van haar plannen, haar wereld. Hij was gewoon een man die in haar kamer stond. Een vreemde. En pijnlijk voorspelbaar in zijn zwakte.
Lees verder door hieronder op de knop (VOLGENDE 》) te klikken !
